PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ CƠN SUYỄN NẶNG Ở TRẺ EM

1.Nhập cấp cứu hoặc hồi sức.

a. Đánh giá

• Lâm sàng: cơn suyễn nặng.

• Dấu hiệu sinh tồn: nhịp thở, mạch, huyết áp, nhiệt độ.

• SpO2.

• Cân nặng.

b. Điều trị ban đầu tại khoa cấp cứu hoặc hồi sức

• Oxy qua mặt nạ để cung cấp FiO2 cao và tránh gián đoạn cung cấp oxy mỗi khi chuẩn bị phun khí dung, giữ SpO2 95%.

• Khí dung phối hợp β2 tác dụng nhanh Salbutamol phun với nguồn oxy (để tránh thiếu oxy khi phun khí dung với khí nén).

Salbutamol: 0,15 mg/kg/lần, phun lặp lại tối đa 3 lần mỗi 20 phút nếu cần (tối thiểu 2,5 mg/lần, tối đa 5 mg/lần).

• Phối hợp khí dung Itratropium:

– Liều:

Trẻ < 2 tuổi: 250 μg.

Trẻ > 2 tuổi: 500 μg.

– Ipratropium có thể pha chung với Salbutamol.

• Corticoid tĩnh mạch. Hydrocortison 5 mg/kg TM hay Methylprednisolon 1 mg/kg mỗi 6 giờ.

Hen suyễn có thể gặp ở nhiều đối tượng khác nhau, đặc biệt là ở trẻ em

c. Điều trị tiếp theo sau 1 giờ đầu

• Đáp ứng tốt: bớt khó thở, SpO2 ≥ 95%.

– Tiếp tục oxy giữ SpO2 ≥ 95%.

– Tiếp tục khí dung Salbutamol và Itratropium mỗi 4 – 6 giờ trong 24 giờ.

– Tiếp tục Hydrocortison tĩnh mạch mỗi 6 giờ trong 24 giờ.

• Đáp ứng không hoàn toàn hoặc xấu hơn:

– Tiếp tục oxy giữ SpO2 ≥ 95%.

– Tiếp tục khí dung Salbutamol và Itratropium mỗi 4 – 6 giờ trong 24 giờ.

– Tiếp tục Hydrocortison tĩnh mạch mỗi 6 giờ trong 24 giờ.

– Trẻ >1 tuổi: dùng Magnesium sulfate.

+ Magnesium: dãn phế quản tốt. Hiệu quả an toàn hơn so với Theophylin và β2 giao cảm truyền tĩnh mạch.

+ Không sử dụng Magnesium sulfate cho trẻ < 1 tuổi vì chưa có bằng chứng an toàn.

+ Liều: Magnesium sulfate 25 – 75 mg/kg, trung bình 50 mg/kg TTM trong 20 phút đối với trẻ ≥ 1 tuổi. Cách pha: dung dịch hiện có Magnesium sulfate 15%, pha loãng thêm ít nhất 2 lần thể tích để được dung dịch nồng độ không quá 5% truyền tĩnh mạch chậm trong 20 phút: Dãn phế quản tốt, hiệu quả và an toàn so với Theophylin và β2 truyền tĩnh mạch.

– Trẻ ≤ 1 tuổi: dùng Theophylin: Aminophylline TTM: liều tấn công 5mg/kg truyền trong 20 phút (nếu có dùng Theophyllin trước đó thì dùng liều 3mg/kg), duy trì 1mg/kg/giờ. Nếu có điều kiện nên theo dõi nồng độ Theophylin máu ở giờ thứ 12 và sau đó mỗi 12 – 24 giờ (giữ mức 10-20 μg/ml # 60

-110 mmol/L).

• Xét nghiệm khí máu.

• Xem xét chuyển khoa hồi sức.

d. Diễn tiến không cải thiện hoặc xấu hơn

• Tiêu chuẩn chuyển khoa hồi sức:

– Khó thở tăng.

– SpO2 < 91%.

– Có chỉ định đặt nội khí quản.

– PaCO2 > 45 mmHg.

– Rối loạn tri giác, hôn mê.

– Có chỉ định truyền Magnesium, Salbutamol, Theophylin.

• Điều trị:

– Oxy.

– Tiếp tục khí dung Salbutamol mỗi 1 giờ trong 3 giờ, sau đó mỗi 2 – 4 giờ cho đến khi cắt cơn.

– Phối hợp với khí dung Ipratropium mỗi 1 giờ trong 3 giờ, sau đó mỗi 4 -6 giờ cho đến khi cắt cơn.

– Tiếp tục Corticoid tĩnh mạch, Magnesium sulfate truyền tĩnh mạch.

– β2 giao cảm truyền tĩnh mạch: Salbutamol: liều tấn công 15 μg/kg TTM trong 20 phút, sau đó duy trì 1 μg/kg/phút. Cần kiểm tra khí máu và Kali máu mỗi 6 giờ.

– Trẻ > 1 tuổi:

+ Aminophylin truyền tĩnh mạch.

+ Theophylin do độc tính cao chỉ sử dụng khi thất bại với khí dung và truyền tĩnh mạch Magnesium hoặc salbutamol.

– Kháng sinh nếu có viêm phổi hay bằng chứng nhiễm trùng.

e. Xét nghiệm

• Khí máu động mạch.

• Đường huyết, Ion đồ.

• Nồng độ Theophyllin/máu (khi điều trị Theophyllin).

• X-quang ngực: ứ khí, biến chứng tràn khí trung thất, tràn khí màng phổi, viêm phổi bội nhiễm.

f. Không sử dụng

• Kháng sinh thường quy.

• Thuốc loãng đờm vì loãng đờm dạng đặc có thể gây tắc nghẽn đường thở.

• Vật lý trị liệu hô hấp không thường quy vì gây khó chịu cho trẻ.

g. Theo dõi

• Dấu hiệu sinh tồn.

• Lâm sàng.

• SpO2.

• Khí máu.

• Nồng độ Theophyllin/máu (khi điều trị Theophyllin).