PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ VIÊM THANH KHÍ PHẾ QUẢN CẤP Ở TRẺ EM

1. Nguyên tắc điều trị

• Loại trừ dị vật đường thở.

• Hỗ trợ hô hấp.

• Giảm phù nề thanh quản.

• Điều trị triệu chứng.

2. Điều trị

• Nhẹ: phần lớn các trường hợp tự hồi phục từ 2 – 4 ngày.

– Điều trị ngoại trú.

– Dexamethason 0,15 mg/kg uống 1 liều duy nhất hoặc Prednison 1 mg/kg/ngày mỗi 12 giờ trong 2-3 ngày.

– Không chỉ định kháng sinh.

– Cho trẻ ăn uống bình thường.

– Điều trị triệu chứng: hạ sốt, giảm ho.

– Hứớng dẫn bà mẹ chăm sóc trẻ tại nhà và các dấu hiệu nặng cần đi tái khám (co lõm ngực, tiếng rít khi nằm yên).

– Cần tái khám mỗi ngày.

• Trung bình:

– Nhập viện hoặc có thể điều trị ngoại trú, nếu bệnh nhân ở gần và có điều kiện theo dõi sát.

– Dexamethason 0,6 mg/kg TB hoặc TM 1 lần, có thể lặp lại sau 6-12 giờ nếu cần.

Hoặc Dexamethason 0,15 mg/kg/ngày uống 1 lần/ngày hoặc Prednison 1 mg/kg/ngày uống mỗi 8 – 12 giờ trong 2 – 3 ngày, để kháng viêm, giảm phù nề thanh quản.

– Hoặc khí dung Budesonid 1 – 2 mg liều duy nhất nếu có chống chỉ định Corticoid toàn thân như đang bị thủy đậu, lao, xuất huyết tiêu hóa, loét dạ dày hoặc trẻ nôn ói nhiều.

– Thường triệu chứng sẽ cải thiện sau 2 – 6 giờ dùng Corticoids.

– Sau 2 giờ nếu không cải thiện: xem xét phối hợp khí dung Adrenalin.

– Kháng sinh nếu chưa loại nguyên nhân nhiễm khuẩn.

– Cần tái khám mỗi ngày nếu điều trị ngoại trú.

• Nặng:

– Nhập viện cấp cứu.

– Nằm đầu cao.

– Cần giữ yên trẻ, cho mẹ bồng, tránh khóc vì làm tăng phù nề thanh quản và khó thở nhiều hơn.

– Thở oxy qua canuyn duy trì SaO2 ≥ 95%.

– Khí dung Adrenalin để co mạch, giảm phù nề thanh quản Adrenalin khí dung có tác dụng nhanh sau 30 phút và kéo dài khoảng 2 giờ.

+ Liều Adrenalin 1‰ 2 – 5 ml (trẻ < 4 tuổi: 2 ml) hoặc 0,4 – 0,5 ml/kg (tối đa 5 ml).

+ Có thể lặp lại liều 2 sau 30 phút – 1giờ nếu còn khó thở nhiều, và sau đó 1 – 2 giờ nếu cần để đợi tác dụng của Dexamethason. Tối đa 3 liều.

+ Adrenalin chống chỉ định trong tứ chứng Fallot và bệnh lý cơ tim của tâm thất gây tắt đường ra vì có thể gây đột ngột giảm cung lượng tim.

– Dexamethason 0,6 mg/kg TB hoặc TM 1 lần, có thể lặp lại sau 6-12 giờ nếu cần.

– Kháng sinh: Cefotaxim hoặc Ceftriaxon trong 3 – 5 ngày.

– Hội chẩn chuyên khoa Tai mũi họng khi không đáp ứng với khí dung Adrenalin hoặc cần chẩn đoán phân biệt.

– Chỉ định đặt nội khí quản: sau thất bại với phun khí dung Adrenalin và tiêm Dexamethason:

+ Tím tái.

+ Lơ mơ, kiệt sức.

+ Cơn ngừng thở.

Khi đặt nội khí quản, chọn nội khí quản cỡ nhỏ hơn bình thường 0,5 (ví dụ dùng ống ID 3mm hay 3,5 mm ở trẻ 12 – 24 tháng); thời gian hồi phục thường sau 24 – 48 giờ sẽ rút nội khí quản.

Nên ưu tiên chọn đặt nội khí quản hơn mở khí quản.

3. Theo dõi: tri giác, tiếng rít thanh quản, nhịp thở, nhịp tim, SaO2.